Natuurlijke intelligentie
over denken, intelligentie en bewustzijn van mensen en andere dieren
Wim van de Grind
347 pag.
2007
Paperback
INHOUD
1 Denken en leren bij dieren
1.1 Natuurlijke intelligentie
1.1.1 Zijn dieren intelligent?
1.1.2 De lessen van slimme Hans en slimme Lumpi
1.1.3 De soortspecifieke aard van het leren
1.2 Denken bij dieren
1.2.1 Een definitie van denken
1.2.2 Denken versus bewust denken
1.2.3 Ethologische evidentie voor denken bij dieren
1.3 Soorten leermethoden en leerprocessen
1.3.1 Instrumenteel leren
1.3.2 Klassiek conditioneren
1.3.3 Operante conditionering
1.3.4 Modern onderzoek aan leren bij dieren
1.4 Hersenprogramma's voor intelligent en autonoom gedrag
1.4.1 Hersenprogramma's
1.4.2 Intelligentie
1.4.3 Autonomie en intelligentie
1.4.4 Lichamelijke intelligentie
1.4.5 Het coïncidentieprincipe als basis van lichamelijke intelligentie
1.5 Uitgangspunten en opzet van deze studie van natuurlijke intelligentie
2 Neuroreductie van natuurlijke intelligentie
2.1 Wetenschappelijke versus persoonlijke en subjectieve kennis
2.1.1 Wetenschap als sociaal proces
2.1.2 Enkele spelregels van de wetenschap
2.1.3 Metafoor, theorie en model
2.1.4 Conceptanalyse
2.1.5 Natuurwetenschap versus religie en het scalpel van Occam
2.1.6 Misleiding door foutieve beeldspraak
2.2 Neuroreductie: van gedrag tot zenuwcel
2.2.1 Argumenten vóór en tegen reductie van biologie
2.2.2 Neuroreductie en de psychofysica
2.2.3 Neuroreductie vereist koppelhypothesen en analogiepostulaten
3 Waarneming en natuurlijke intelligentie
3.1 Het perceptieprobleem
3.1.1 Rationalisme versus empirisme als basis voor perceptietheorieën
3.1.2 Sensorische systemen als perceptiesystemen
3.1.3 Empirisme versus nativisme en het begin van een synthese
3.2 Enkele actuele perceptietheorieën
3.2.1 Elementarisme versus Gestalt
3.2.2 Enkele Gestalt-ideeën
3.2.3 Visuele kunst: van Gestalt tot schemata
3.2.4 De directe-perceptietheorie van Gibson (1979): perceptie als activiteit
3.3 Visuele (re)presentatie van ruimtelijke structuur
3.3.1 Waarnemen en bewegen zijn wederzijds onmisbaar
3.3.2 Het direct zien van vorm en abstracte concepten
3.3.3 Direct waarnemen van aantallen en plaatjeswaarneming bij dieren
3.3.4 Is de perceptuele ruimte Euclidisch?
3.4 Mogelijkheden tot neuroreductie in het kader van diverse perceptietheorieën
3.4.1 Elementarisme en neuroreductie
3.4.2 Gestalt-theorie en neuroreductie
3.4.3 Directe-perceptietheorie (direct realisme) en neuroreductie
4 Het zenuwstelsel tussen waarneming en actie
4.1 Homunculus en lichaam-geest probleem in neurowetenschappelijk perspectief
4.1.1 Het homunculusprobleem
4.1.2 Het lichaam-geest probleem
4.1.3 Evaluatie van een aantal opvattingen over het hersen-geest probleem
4.2 Filosofisch idealisme versus realisme
4.2.1 De uitgangspunten
4.2.2 Realisme versus idealisme in de wetenschapstheorie
4.3 Eerste aanzetten tot functielocalisatie in het zenuwstelsel
4.3.1 Globale kenmerken van het zenuwstelsel van vertebraten
4.3.2 Functielocalisatie en functionele architectuur
4.3.3 De pariëtale areas 5 en 7
4.4 Corticale mechanismen van de visuele perceptie
4.4.1 Algemene eigenschappen van de retino-corticale projecties
4.4.2 Cellen in V2 als substraat van de perceptie van anomale contouren
4.4.3 Neuroreductie van het bewegingszien
4.4.4 De snelle toename van kennis over het bedradingsschema
4.4.5 Het bundelingsprobleem en de wederopstanding van de homunculus
5 Bewustzijn bij dieren
5.1 Uitgangspunten van een natuurwetenschappelijke studie van bewustzijn
5.1.1 Enkele biologisch-fysische uitgangspunten
5.1.2 Waarom extreem functionalisme (computationalisme) niet acceptabel is
5.2 Bewustzijn en het antropomorfe perspectief
5.2.1 Dieren missen essentiële menselijke eigenschappen
5.2.2 Taalvermogens bij dieren
5.3 Soorten bewustzijn
5.3.1 De wc-schakelaar
5.3.2 P- en A-bewustzijn volgens Block
5.3.3 Ervarings- (E-) en Toegangs- (T-)bewustzijn
5.3.4 Bewust zien en blindzien
5.3.5 Het E-bewustzijn, waardetoekenning en emoties
5.4 Cognitie, bewustzijn en hersenprogramma's
5.4.1 Zelfkennis en zelfbewustzijn in het dierenrijk
5.4.2 Niet-bewuste versus bewuste hersenprogramma's
5.4.3 Visuele geheugenprocessen
5.4.4 Visuele attentie
Nawoord
Verklarende woordenlijst
Literatuur
Index
Meer boeken in de rubriek